Etkim Nedir? Pozitif Etki Rehberi

Mert Kahveci

Marmara Denizi kirliliği birkaç yıllık bir sorun değildir. Müsilaj, yıllardır süren bu sorunu görünür kılmıştır. Ülkemizin ekonomik, sosyal ve kültürel bir değeri olan Marmara Denizi için herkesin birlik içinde çalışması gerekmektedir. Doç. Dr. Mustafa YÜCEL’e göre, yapılan bilimsel modellemelerde atıkların %50 azaltılması durumunda Marmara Denizi’nde 5-6 yıl içinde iyileşme ve oksijen seviyelerinde artış gözlemlenebilecektir.2

Müsilajsız Marmara hareketi, çözümün bir parçası olmak isteyen herkese “yap”, “yapma”, “onar” ve “azalt” temalı faaliyet önerilerinde bulunmaktadır.

Meselenin özünde durağan bir deniz yapısal bir sorundur ve değiştirilemez. Ancak iklim değişikliği ve kirlilik yükü için her birimiz değişimi yaratabilir, denizimize getirebiliriz.

Yoğun nüfus dolayısıyla kirlilik yükü çok fazladır. Evsel atıklar için;

  • Ev ve ofislerde su israfının önlenmesi,
  • Eskiyen, gözden çıkarılmak istenen ev/ofis ürünlerinin yeniden kullanımı,
  • İleri dönüşüm örneklerinin artırılması,
  • Ev ve ofislerde tek kullanımlık (plastik, kağıt, peçete vb.) malzemelerin kullanımının sınırlandırılması,
  • Bez torba ve file kullanımı,
  • Organik atıkların ayrıştırılıp, kompostlanması,
  • Ev/ofis temizliğinde ve kişisel temizlikte kullanılan deterjan, diş macunu, çamaşır suyu gibi ürünlerde doğa dostu olanların tercih edilmesi, kullanımlarının azaltılması.
2 Rotary Kulübü, 2021, MÜSİLAJ SORUNU VE MARMARA’NIN GELECEĞİ, Panel ve Çalıştay Raporu

Müsilajın Etkileri

Denizlerimiz ekonomik, sosyal ve kültürel kaynaklarımızdır. Burada yaşanan sorunlar sadece deniz canlılarını değil hepimizin hayatını etkilemektedir.

Caddebostan Musilaj

Bölgede 445 sanayi tesisi, organize ve serbest sanayi bölgeleri yer almaktadır. Endüstriyel atıklar için;

  • Atıksu arıtma tesislerinin kapasitelerini güçlendirilmesi,
  • Atıksuların arıtılması,
  • Arıtılan atıksuların proseste, bahçe sulamada, evsel kullanım alanlarında yeniden kullanılabilir hale getirilmesi
  • Alternatif, çevre dostu ve yenilenebilir hammadde araştırması
  • Şirketlerin “birinin çöpü, bir diğerinin hazinesidir mantığından hareketle etkili iş birlikleri kurması,
  • İleri biyolojik atıksu arıtma tesislerinin yaygınlaştırılması,
  • Doğa dostu, döngüsel ekonomi iş modellerinden faydanalanan ve eko tasarımlı üretim teknikleri uygulanması,
  • Lineer ekonomi modeli yerine döngüsel ekonomi modeli ve sürdürülebilirlik odağında bir değişime gidilmesi.

Tarım kaynaklı kirlilik yükü Marmara Bölgesi ile doğrudan ilişkilidir. Toprakta yanlış gübreleme ve sulamaya bağlı olarak artan nitrat, azot ve fosfor gibi maddeler denizi etkilemektedir. Tarım kaynaklı kirlilik için;

  • Yenilenebilir kaynaklı teknolojilerden faydalanılması, ileri tarım tekniklerinin yaygınlaştırılıp, teşvik edilebilmesi,
  • Tarımda vahşi sulamanın önüne geçilerek su israfının önlenmesi,
  • Yanlış gübrelemenin önlenmesi.
  • Tarım üreticilerinin doğru şekilde bilgilendirilmesi, yönlendirilmesi, destek olunması
Musilaj
Kaynak: t24
Musilaj

Mevcut halde kontrolsüz avlanma ile ekosistem dengesi bozulmuştur. Balıkların azalması, istilacı türlerin artışı ve yoğun kirlilik en çok küçük balıkçıları etkilemektedir. Balıkçılık için;

  • Balıkçılık faaliyetlerinin ekosistem temelli yapılması
  • Takılan ağların kesilip denize bırakılmaması,
  • Yasak ve kontrolsüz avlanmanın önlenmesi.

Marmara Denizi’nden her yıl 40.000 gemi geçmektedir. Gemilerin denize bıraktıkları atıklar bir kirlilik yükü oluşturmakta ve balast suları (gemilerin uygun manevra yapabilmeleri ve denge sağlamaları için denizden aldıkları su) ise biyoçeşitliliği bozmaktadır. Gemicilik faaliyetleri için;

  • Balast suyu yönetim planları oluşturularak uygulanabilir,
  • Sintinelerin (Gemi içinde sızan sularla, makine ve kazan dairelerinden akan yağların depolandığı en altta kalan kısım) Marmara Denizi’ne boşaltılması önlenebilir.
Musilaj
Kaynak: t24
Musilaj

Sivil Toplum alanı kamu ve vatandaşların arasında yer almaktadır. Vatandaşların gönüllülüğü ile kamu otoritelerinin yapmış oldukları çalışmalar desteklenebilir. İlgili sivil toplum kuruluşları için;

  • Bu sorundan etkilenen geniş kitlelerinin temsiliyeti sağlanabilir,
  • Duyarlı ve harekete geçen vatandaşlar için takip ve raporlama düzenli olarak yapılabilir,
  • Marmara Denizi kirliliği için kampanyalar planlanıp, projeler geliştirilebilir,
  • Tarafsız, doğru ve sahadan bilgilere, şeffaf bir şekilde erişim sağlanabilir.
Musilaj